Ngày 17/8/1964, theo Quyết định số 128/CP của Hội đồng Chính phủ nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa. Ngày 29/9/1964, Đảng bộ huyện được thành lập theo Nghị quyết số 67-QN/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghĩa Lộ. Ngày 20/10/1964, huyện Bắc Yên chính thức vào hoạt động. Khi thành lập, huyện Bắc Yên có 8 xã: Phiêng Ban, Chim Vàn, Song Pe, Pắc Ngà, Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng, Hang Chú.

Lãnh đạo huyện Bắc Yên khảo sát thực tế Bãi đá cổ xã Hang Chú

Huyện Bắc Yên nằm ở sườn Tây Nam của dãy núi Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, nơi có đỉnh Pu Sa Phìn cao 2.879m, được ví là “mái nhà” của Tây Bắc, Phía Đông giáp huyện Phù Yên; Phía Tây giáp huyện Mường La và huyện Mai Sơn, Phía Nam giáp huyện Mộc Châu và huyện Yên Châu; Phía Bắc giáp huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái; Cách trung tâm thành phố Sơn La gần 100 km và cách thủ đô Hà Nội 200 km.

Trước năm 1962, Quốc hội khóa II, kỳ họp thứ  5 quyết định đổi tên Khu tự trị Thái - Mèo thành Khu tự trị Tây Bắc; đồng thời tái lập 2 tỉnh Sơn La, Lai Châu và thành lập tỉnh mới Nghĩa Lộ, đổi gọi châu thành huyện. Tám xã: Phiêng Ban, Song Pe, Pắc Ngà, Chim Vàn, Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng, Hang Chú thuộc huyện Phù Yên, tỉnh Nghĩa Lộ. Ba xã Chiềng Sại, Chiềng Sinh (Phiêng Côn), Tạ Khoa thuộc Yên Châu, tỉnh Sơn La.

Ngày 17/8/1964, Chính phủ ra Quyết định số 128/CP chia huyện Phù Yên thành hai huyện Phù Yên và Bắc Yên, huyện Bắc Yên thuộc tỉnh Nghĩa Lộ - Khu Tự trị Tây Bắc, gồm 8 xã: Phiêng Ban, Song Pe, Pắc Ngà, Chim Vàn, Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng, Hang Chú. Với tổng dân số trên 13.000 người, với 241 đảng viên. Cơ sở vật chất, đời sống của cán bộ và nhân dân gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay Bắc Yên có 15 xã và 1 Thị trấn, dân số 72.407 người, có 07 dân tộc anh em, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 95% dân số toàn huyện (riêng dân tộc Mông chiếm 46,82%). Đảng bộ huyện có 54 tổ chức cơ sở đảng, gồm 21 đảng bộ cơ sở, 33 chi bộ cơ sở, có 210 chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở, với 5.107 đảng viên. 

Trung tâm huyện lỵ Bắc Yên

Xuyên suốt chiều dài lịch sử đất nước, từ cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đến những năm đầu đất nước hoàn toàn giải phóng bắt đầu thực hiện mục tiêu xây dựng Chủ nghĩa xã hội; Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Bắc Yên luôn giữ vững ý chí cách mạng, truyền thống vẻ vang, tích cực phát triển kinh tế, đẩy mạnh sản xuất nông, lâm nghiệp bảo đảm nhu cầu lương thực, thực phẩm ổn định và từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; tích cực chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến miền Nam với tinh thần “tất cả vì tiền tuyến, tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược”, “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”… lớp lớp những người con các dân tộc huyện Bắc Yên đã lên đường tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên khắp chiến trường trong nước và nước bạn, góp phần cùng quân và dân cả nước giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

Trong gần 40 năm đổi mới toàn diện đất nước (từ năm 1986 đến nay), Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Bắc Yên đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, trên tất cả các lĩnh vực, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt trên 12%/năm, cơ cấu chuyển dịch đúng hướng. Sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển toàn diện, từng bước đi vào chiều sâu, năng suất, chất lượng và giá trị tăng lên. Các nguồn vốn đầu tư, tiềm năng, thế mạnh được khai thác và sử dụng hiệu quả. Hình thành và phát triển một số sản phẩm đặc trưng, thương hiệu của huyện. Thực hiện xây dựng Nông thôn mới, bộ mặt nông thôn và đời sống nhân dân chuyển biến rõ rệt, toàn huyện có 02 xã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới.

Cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng KT-XH từng bước được đầu tư, 100% xã có đường nhựa đến trung tâm, đường ô tô đến bản; trên 90% đường giao thông nông thôn được cứng hóa. Lưới điện quốc gia phủ khắp 16 xã, thị trấn. 100% xã, thị trấn có trụ sở, trường học, trạm y tế kiên cố. Chất lượng khám, chữa bệnh ngày một nâng cao. Bộ mặt đô thị ngày càng đổi thay, thị trấn Bắc Yên phấn đấu đạt Đô thị loại 5 và đang tích cực đầu tư xây dựng, chỉnh trang phấn đấu đạt các tiêu chí loại 5 vào năm 2025. Thương mại, dịch vụ có sự chuyển biến rõ rệt, bước đầu đã hình thành và phát triển được một số dịch vụ phục vụ du lịch như: Nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi, giải trí, điểm du lịch cộng đồng. Sự nghiệp giáo dục - đào tạo chuyển biến tích cực, hệ thống trường lớp được phân bố và phát triển hợp lý, với 28 trường đạt chuẩn quốc gia; duy trì thành quả xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học, THCS. Phong trào văn hóa, văn nghệ - thể dục, thể thao phát triển; các phong tục, truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc được giữ gìn, phát huy. Quốc phòng và an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Hoạt động đối ngoại được mở rộng.

Cầu Tạ Khoa huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La

Công tác xây dựng Đảng, củng cố hệ thống chính trị tiếp tục được chú trọng và đạt nhiều kết quả quan trọng. Khi mới thành lập tháng 9/1964, Đảng bộ huyện chỉ có 241 đảng viên, đến nay đã có 54 tổ chức cơ sở đảng, với 5.107 đảng viên; hàng năm có trên 90% tổ chức cơ sở Đảng đạt trong sạch vững mạnh, trên 95% đảng viên hoàn thành nhiệm vụ; bình quân mỗi năm kết nạp trên 100 đảng viên mới. Hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở thường xuyên được xây dựng trong sạch, vững mạnh góp phần tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, chính quyền với nhân dân.

Đồng chí Hà Thị Ngọc Yến, Bí thư huyện ủy trao quyết định

và tặng hoa cho đảng viên mới học sinh Trường THPT Bắc Yên

Những thành tựu to lớn sau 60 năm xây dựng và phát triển của huyện Bắc Yên là hiện thân của sự hy sinh bằng xương máu, mồ hôi, nước mắt của bao thế hệ cha anh đi trước; là sự đoàn kết, thống nhất, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc; thể hiện sự quyết tâm cao của toàn Đảng bộ, quân và dân trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm, chống đói nghèo, lạc hậu và thực hiện công cuộc đổi mới trên mảnh đất vùng cao. Đó là kết quả của sự đổi mới phương thức lãnh, chỉ đạo của tổ chức Đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị; là sự quan tâm sâu sát của Trung ương, của tỉnh, sự chia sẻ và giúp đỡ của các địa phương trong cả nước.

Tin tưởng rằng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong huyện sẽ tiếp tục đoàn kết, năng động, sáng tạo; khai thác và phát huy mọi tiềm năng, thế mạnh để phát triển KT-XH, nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân; vượt qua khó khăn, thách thức để xây dựng huyện Bắc Yên ngày càng giàu mạnh và phát triển, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên mảnh đất Bắc Yên anh hùng./.