12/11/2020
Dưới thời Pháp đô hộ, đồng bào các dân tộc Bắc Yên hầu hết mù chữ; chỉ một số ít con cái của phìa tạo được đi học hết cấp tiểu học, nhưng phải đi tận Quang Huy (Phù Yên) hoặc lên Chiềng Lề (Sơn La) để học. Các xã thuộc Bắc Yên không có một trường học nào. Nhân dân hầu hết mù chữ là do chính sách ngu dân để dễ bề nô dịch, bóc lột của chế độ thực dân, phong kiến. Trong khi đó nạn cờ bạc, nghiện hút, mê tín, dị đoan lại phát triển, đầu độc cuộc sống vốn đã khốn khổ của người dân. Người dân ốm đau không bệnh xá, không có thầy thuốc để chữa trị, mà chủ yếu dựa vào thầy mo cúng bái và thuốc nam. Nạn tảo hôn rất phổ biến, các loại dịch bệnh như dịch tả, thương hàn, đậu mùa, bại liệt, sốt rét... hoành hành, đe doạ tính mạng con người, thậm chí đe doạ mạng sống của cả bản, cả mường.